Aanpassingsbureau

Wie ouder wordt, gaat automatisch ook meer stilstaan bij de waarden van het leven. Waar leven we nu eigenlijk voor en wat is er voorbij Jupiter?

Afgelopen week heb ik weer eens naar de film ‘The Adjustment bureau’ gekeken. Een film die qua genre vergelijkbaar is met 'The Matrix', 'The 13th floor' en 'Inception'. De kern van deze film ging over een man en een vrouw die, ondanks tegenwerking van buitenaf, voelden dat zij voor elkaar geschapen waren. De antagonisten in dit verhaal stonden min of meer buiten onze tijdlijn. Zo konden zij de levensweg van ieder mens beïnvloeden en kleine aanpassingen in het dagelijkse leven veroorzaken, die zorgden dat je leven heel anders ging verlopen. Ze werkten voor een aanpassingsbureau en bezaten boeken waarin de levensloop van iedereen was vastgelegd. Zodra je van die 'levenslijn' afweek, pasten zij het aan zodat je precies deed wat reeds in jouw blauwdruk stond. Vergelijkbaar met een blauwdruk van een programmeerbare chip, die bij foute berekeningen opnieuw wordt geprogrammeerd. De chip of deze mens merkt daar weinig van. Immers na herprogrammering is het oude geheugen gewist. Denk hierbij aan het 'butterfly-effect': door het omvallen van een kopje koffie en het morsen ervan over je kleding, moet je je verkleden en mis je net de bus. In de volgende bus blijkt vervolgens je toekomstige partner te zitten, die je anders nooit had ontmoet. Tenslotte krijg je vijf kinderen waarvan eentje later een belangrijke uitvinding doet die de wereld totaal verandert, etc, etc. Het laten omvallen van het kopje koffie, de herprogrammering, is hierbij voldoende. De rest is oorzaak en gevolg. Het toeval, het omvallen van dat kopje koffie, blijkt dan heel wat minder 'toevallig''.

Op de éen of andere manier, lijkt dit concept mij helemaal niet zo vreemd. Sterker ik heb een gevoel dat hier een waarheid in zit. We hebben allemaal wel eens een déjà vu gehad of een irrationele beslissing genomen, die precies goed uitpakte omdat je van te voren al wist 'dat het zo moest lopen', hoewel je geen enkele aanwijzing had dat dit zoals gepland zou aflopen. Of omgekeerd, door een onaanwijsbare oorzaak blijken je autosleutels 'verdwenen', terwijl je ze de volgende dag op exact die plaats weer vindt waar je ze twee dagen ervoor had achtergelaten. Niemand kan je dan vertellen wat er was gebeurd als je deze sleutels wél had gehad en niet op de fiets naar je werk was gegaan...

Toch zit zo'n déjà vu mij dwars. Het betekent in feite dat je buiten de 'tijd' kan staan en over de tijd heen kan kijken. Op enig moment kan je ook bepalen of je dan iets wel of niet doet. De paradox is dan of je kan afwijken van datgene wat je in de déjà vu hebt gezien, want dan klopt de tijdlijn die je zag niet meer! Ik heb vanaf mijn jeugd al geweten op welk moment ik ging trouwen en in zekere zin met wie. Toen mijn vrouw levenspad kruiste, was er dan ook geen twijfel mogelijk. Zij voelde en wist hetzelfde. De vraag blijft of deze fixatie van mijn toekomstbeeld dit 'levensspoor' in de hand heeft gewerkt en ik niet meer buiten dit hokje kon denken en alle andere mogelijkheden door mijzelf (??) automatisch waren uitgeschakeld, waardoor er geen andere keuze meer mogelijk was, of dat dit buiten mij om in het in het spoorboekje van dit leven reeds was geprogrammeerd. Het beklemmende idee is dat wij in het eerste geval onszelf ook grenzen opleggen. Zaken die buiten ons denkbeeld liggen, zijn per definitie niet meer mogelijk, of geen optie. Deze grenzen in ons denken zijn dan bijvoorbeeld de begrippen tijd en snelheid. (niet sneller kunnen reizen dan de lichtsnelheid) Het kost dan heel wat creativiteit voordat wij een mogelijkheid hebben gecreëerd, die enerzijds de door onszelf opgelegde natuurwetten in stand houdt en anderzijds de ruimte creëert om toch hieronder uit te komen en onze grenzen te verleggen

Gelukkig is er nog hoop voor de onze oude garde, die al geïndoctrineerd is met deze dogma's en denken kinderen minder bekrompen en is in hun fantasie alles mogelijk. En, de jeugd heeft de toekomst, toch? Wij kunnen van hen leren en nieuwe ideeën aanvaarden. Dat wil zeggen als zij hun mobieltjes aan de kant gaan leggen, want ik zie de laatste tijd weinig fantasie of ideeën bij kinderen ontstaan. Welke genie moet er nu in een kind ontstaan als zijn hele leventje wordt geobsedeerd door het vangen van een Pokemon! Maar dit terzijde. In het tweede geval is de zinloosheid van het leven dan wel gemaakt. Immers er is geen vrije wil. Alles is al geregeld. Meer en meer kom ik tot de conclusie dat er iets in ons leven niet klopt en steeds meer geloof ik in het determinisme. (oorzaak en gevolg) Soms voel ik mij een vis als die door het water zwemt, maar gevangen zit in het water. De vis voelt dat er lucht boven hem is. Soms kan hij er iets van zien als hij aan de oppervlakte zwemt, of een klein sprongetje maakt uit het water, maar valt er altijd weer in terug. Voor de mens moet je daarbij denken aan een bijna dood ervaring en het zien van 'een licht in een tunnel'. De vis lijkt een keuze te hebben of hij naar links of naar rechts zwemt, maar zijn 'universum' kan hij niet verlaten. Het leven wordt dan ook niet in zijn zee bepaald, wat de vis wel denkt als hij zich voortplant, maar ver daarbuiten: door mensen die het klimaat bepalen en het leven in het water bepalen en het leven aanpassen indien nodig (denk aan aquaria), die de vissen bestuderen en er zelfs mee experimenteren als het hen uitkomt. Langzaam maar zeker komen wij mensen daar ook achter. Films als The Adjustment Bureau en Inception zetten ons tot denken. Zodra wij in meerderheid door krijgen dat wij ons ook in een aquarium bevinden, kunnen wij deze onwerkelijkheid overstijgen en het leven (op aarde) overzien.

Daar is moed voor nodig. Want om ineens in een andere werkelijkheid te komen staan, kan bij velen tot waanzinnigheid leiden, of in ieder geval daarvoor door anderen voor worden uitgemaakt. Pas als een meerderheid deze waanzinnigheid erkent, kan men het volgende stapje nemen in een nieuwe levensloop op een ander niveau. Waar dit toe leidt?

Verlichting. Het inzien dat wij slechts deel uitmaken van een groter universum, dat ver voorbij Jupiter ligt, maar waarvoor je niet hoeft te reizen…

                                                                                                            Auteur Tiberius Black